Αποφθέγματα: Περί Δικαίου

Το Δίκαιο είναι θέληση για δικαιοσύνη, η οποία σημαίνει να κρίνει κανείς χωρίς να επηρεάζεται από την θέση του κρινομένου, να κρίνει δηλαδή τα πάντα με το ίδιο μέτρο. Ο Πλάτωνας ορίζει τη Δικαιοσύνη σαν την αρμονική ανάπτυξη των τριών κύριων αρετών που ο ίδιος αναγνωρίζει: της Σοφίας, της Ανδρείας και της Σωφροσύνης, οι οποίες αντιστοιχούν στα τρία μέρη της ψυχής: το λογικό, το θυμοειδές και το επιθυμητικό.


Σωκράτης ο Αθηναίος (470 - 399 π.X.) 

"Καλύτερα να αδικείσαι παρά να αδικείς"

"Εφόσον δεν επιτρέπεται γενικά να αδικούμε, άρα ούτε όταν μας αδικούν πρέπει να αδικούμε"

"Όλων των ανθρώπων οι ψυχές είναι αθάνατες, των δικαίων όμως δεν είναι μόνο αθάνατες, αλλά και θεϊκές"

"Ούτε να αποδίδει κανείς το άδικο πρέπει ούτε να κακοποιεί κανέναν των ανθρώπων, οτιδήποτε κι αν πάσχει από αυτούς"


Πλάτων ο Αθηναίος (429 - 345 π.Χ.)
"ΜΗΔΕΝ ΠΕΡΙ ΠΛΕΙΟΝΟΣ ΠΟΙΟΥ ΠΡΟ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ" - "Να φροντίζεις περισσότερο για το δίκαιο απ΄οτιδήποτε άλλο" 
 "Η χειρότερη μορφή της αδικίας είναι να χαρακτηρίζεται δίκαιο το άδικο" 
 "ΕΙ ΘΕΛΩΜΕΝ ΑΠΟΘΝΗΣΚΕΙΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ, ΕΥΔΟΚΙΜΗΣΟΜΕΝ" - "Εαν είμαστε πρόθυμοι να θυσιαστούμε για το δίκαιο, θα ευτυχίσουμε"
"Ο ΜΗ ΑΔΙΚΩΝ ΟΥΔΕΝΟΣ ΔΕΙΤΑΙ ΝΟΜΟΥ" - "Δηλαδή αυτός που δεν αδικεί , δεν έχει ανάγκη Νόμου" 
"ΕΙ Δ΄ΑΝΑΓΚΑΙΟΝ ΕΙΗ ΑΔΙΚΕΙΝ Ή ΑΔΙΚΕΙΣΘΑΙ , ΕΛΟΙΜΗΝ ΑΝ ΜΑΛΛΟΝ ΑΔΙΚΕΙΣΘΑΙ Ή ΑΔΙΚΕΙΝ" - "Αν ήταν ανάγκη να αδικώ ή να αδικούμαι , θα προτιμούσα ν' αδικούμαι μάλλον παρά ν' αδικώ" 
"ΕΚΕΙΝΟ ΜΟΝΟΝ ΔΕΙ ΣΚΟΠΕΙΝ ΤΙΝΑ , ΠΟΤΕΡΟΝ ΔΙΚΑΙΑ Ή ΑΔΙΚΑ ΠΡΑΤΤΕΙ ΚΑΙ ΑΝΔΡΟΣ ΑΓΑΘΟΥ ΕΡΓΑ Ή ΚΑΚΟΥ" - "Ο άνθρωπος μόνον αυτό πρέπει να εξετάζει, αν δηλαδή ενεργεί δίκαια ή άδικα και αν οι πράξεις του είναι καλές ή κακές" 
"ΕΙ ΘΕΛΩΜΕΝ ΑΠΟΘΝΗΣΚΕΙΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ , ΕΥΔΟΚΙΜΗΣΟΜΕΝ" - "Εαν είμαστε πρόθυμοι να θυσιαστούμε για το δίκαιο , θα ευτυχίσουμε (καλοτυχίσουμε)"
"Αυτοί που φροντίζουν τους τάφους είναι δίκαιοι προς αυτούς που έχουν φύγει"
"Ο δίκαιος άνθρωπος διδάσκει το παιδί του να λέει την αλήθεια σ΄όλη του τη ζωή του"
"ΤΟ ΑΔΙΚΕΙΝ ΚΑΚΙΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟΥ ΑΔΙΚΕΙΣΘΑΙ" - "Το να κάνει κανείς αδικία είναι χειρότερο από το να υπομένει αδικούμενος" 
"Ακόμα κι οι ληστές κι οι κλέφτες συμπεριφέρονται δίκαια μεταξύ τους, γιατί αλλιώς δεν μπορούν να κάνουν τίποτε" 
"Κάθε άδικος δεν είναι άδικος γιατί το θέλει" 
"Είναι δίκαιο να υποχωρείς μπροστά σε εκείνον που μιλά ορθά" 
"Μην καταδικάσεις κανέναν αν πρώτα δεν ακούσεις και τα δύο μέρη" 
"Η χειρότερη μορφή της αδικίας είναι να χαρακτηρίζεται δίκαιο το άδικο"  
"ΑΔΙΚΟΥΜΕΝΟΝ ΤΙΝΑ ΟΥ ΔΕΙ ΑΝΤΑΔΙΚΕΙΝ" - "Όταν αδικείται κάποιος, δεν πρέπει να ανταποδίδει την αδικία" 
"Είναι δύσκολο και αξιέπαινο να ζει κάποιος δίκαια, όταν έχει τη δύναμη να αδικεί τους άλλους" 
"Αν είμαστε δίκαιοι να μην φοβόμαστε τιμωρία των θεών" 
"Δύο πράγματα πρέπει ένας άνθρωπος να ξεχωρίζει τα δίκαια από τα άδικα έργα και τα έργα του καλού από του κακού ανθρώπου"

Δημόκριτος από Άβδηρα (460 - 370 π.Χ.) 
"Εχθρός μας δεν είναι όποιος μας αδικεί , αλλά όποιος θέλει να μας αδικήσει"

"Αυτός που αδικεί είναι πιο δυστυχισμένος από αυτόν που αδικείται" 
"Αγαθό είναι όχι το να μην αδικούμε , αλλά το να μην θέλουμε να αδικήσουμε"

"Είναι σωστό να εμποδίζουμε αυτόν που προσπαθεί να διαπράξει αδικία . Αν αυτό δεν γίνεται, ας μη συμμετέχουμε στην άδικη πράξη του" 
"Είναι συνετό έργο να προφυλασσόμαστε από την αδικία που πρόκειται να μας γίνει, ενώ είναι αναλγησία να μην την αποκρούσουμε όταν θα εκδηλωθεί" 
"Πρέπει να αποφεύγουμε τις άδικες πράξεις όχι από φόβο αλλά επειδή αυτό είναι σωστό" 
"Οι Θεοί αγαπούν μόνο όσους μισούν την αδικία" 
"Πρέπει να παίρνουμε εκδίκηση για τους αδικημένους ανάλογα με τις δυνάμεις μας και να μην τους εγκαταλείπουμε, γιατί τέτοια πράξη είναι δίκαιη και σωστή ενώ η αντίθετη άδικη και κακή"  
"Όποιος νικιέται πάντοτε από τα χρήματα είναι αδύνατον να γίνει ποτέ δίκαιος"

Αριστοτέλης από Στάγειρα (384 - 322 π.Χ.) 
"ΕΝ ΔΕ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΥΛΛΗΒΔΗΝ ΠΑΣΑ ΑΡΕΤΗ ΕΣΤΙ" - "Η δικαιοσύνη είναι η μέγιστη αρετή" 
"Αδικία είναι το να βλάπτει κανένας με τη θέλησή του κατ' αντίθεση προς το νόμο"

Ευριπίδης από Σαλαμίνα (485 - 406 π.Χ.)

"ΘΑΡΣΕΙ, ΤΟ ΤΟΙ ΔΙΚΑΙΟΝ ΙΣΧΥΕΙ ΜΕΓΑ" - "Λάβε θάρρος διότι το δίκαιο έχει πολύ μεγάλη ισχύ"

Ηράκλειτος από Έφεσο (περίπου 540 - 475 π.Χ.)
"Το Παν είναι Διαιρετό και Αδιαίρετο, γενητό και αγένητο, θνητό και αθάνατο, Λόγος και χρόνος, Πατέρας και Υιός, Θεός και Δίκαιο" 
"Για τον Θεό όλα είναι ωραία και καλά και Δίκαια , ενώ οι άνθρωποι άλλα τα θεωρούν άδικα και άλλα δίκαια"

Σοφοκλής ο Αθηναίος (496 - 406 π.Χ.)
"Δεν αγαπάω τη σκληρή γλώσσα. Ο σκληρός λόγος δαγκώνει ακόμη κι όταν είναι δίκαιος"

Πυθαγόρας o Σάμιος (6ος αιώνας π.Χ.)
"Το δίκαιο είναι κάτι στο οποίο μπορούμε να ορκιζόμαστε" 
"Μην παραβαίνεις το δίκαιο και την ισότητα" 
"ΞΕΝΟΣ ΑΝΗΡ ΔΙΚΑΙΟΣ ΟΥ ΜΟΝΟΝ ΠΟΛΙΤΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΟΥΣ ΔΙΑΦΕΡΕΙ" - "Ξένος άνθρωπος, δίκαιος, αξίζει πιο πολύ, όχι μόνο από τον συμπολίτη, αλλά και από τον συγγενή"

Ζήνων ο Κυτιεύς (334 - 262 π.Χ.)

"Το δίκαιο συμφωνεί με τον νόμο και συμβάλει στη δημιουργία κοινωνίας" 
"Το δίκαιο υπάρχει εκ φύσεως και δεν το έχει θέσει ο άνθρωπος" 
"Οι ωραίες πράξεις συνίστανται στο δίκαιο στο γενναίο , στο κόσμιο και στο επιστημονικό" 
"Οι άδικες πράξεις συνίστανται στο άδικο , στο δειλό , στο άκοσμο (όχι κόσμιο) και στο ανόητο"

Μένανδρος ο Αθηναίος  (324 - 291 π.Χ.)
"ΕΝ ΠΑΝΤΙ ΔΕΙ ΚΑΙΡΩ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ" - "Πάντοτε επικρατεί το δίκαιο"

Περίανδρος από Κόρινθο (περ. 540 - 475 π.Χ.) 

"ΜΗ ΜΟΝΟΝ ΤΟΥΣ ΑΜΑΡΤΑΝΟΝΤΑΣ ΚΟΛΑΖΕ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΚΩΛΥΕ" - "Να μην τιμωρείς αυτούς που διαπράττουν σφάλματα αλλά να εμποδίζεις και εκείνους που πρόκειται να τα κάνουν"